maandag 15 december 2014

ICT? Not in my backyard!

Onderwijs en ICT komen steeds vaker samen in innovatieve trajecten op scholen. Gestimuleerd door de overheid en gefaciliteerd door bijvoorbeeld een instelling als Kennisnet gaan voortrekkers aan de slag om implementatie in de klaslokalen voor elkaar te krijgen. Veelal volgens het schema ‘vier in balans’: visie, deskundigheid, inhoud en toepassingen en infrastructuur. Ondanks de goede wil strandden trajecten in een teleurstelling.

Volledig?
Vanuit de school bezien is deze onderverdeling in vier segmenten een volledige. Aan de voorwaarden voor de organisatie wordt voldaan, maar de volgorde is bepalend voor het succes: beginnen bij de visie en eindigen bij de techniek. Door eerst de technische vraagstukken aan te pakken en af te sluiten met de visie organiseert men een teleurstelling. De praktijk is dat dit vaak gebeurt.

Not in my backyard!
Deze teleurstelling uit zich in een negatieve houding: ik heb nergens om gevraagd en ik zit er niet op te wachten. Een logisch gevolg, want door bij de techniek te starten zijn de deelnemers van het veranderingsproces niet betrokken geraakt. Wie had er ook alweer gevraagd om meer ICT in de les?

Leerlingen?
Waren het de leerlingen? Leerlingen schatten hun eigen ICT vaardigheden hoog in: ze zijn digitaal gemobiliseerd en werken dagelijks autonoom volgens het principe ‘bring your own device anywhere’. Een school die hun communicatiemiddel wil incorporeren in het onderwijsprogramma is niet per definitie in hun ogen de beste school. Liever met rust laten, dat is hun wens, want ze regelen ICT zaken zelf wel.

Docenten?
De docenten dan, hebben die profijt van ICT in de les? Docenten lopen het risico op de een of de andere manier te maken te krijgen met een ruil: (een deel van de) boeken eruit en een ‘device’ erin. Dat is geen overtuigende route. Docenten willen namelijk niet ruilen, ze willen kiezen. Ze willen bepalen wat in specifieke situaties kan werken, en wat niet. Dat kan alleen in een omgeving waar experimenteren en overleg zijn toegestaan. Zo’n omgeving verdraagt geen extern opgelegde keuzes of overhaaste beslissingen.

Het landschap
Een verandering heeft kans van slagen wanneer een groep de verandering omarmt en de inschatting maakt dat het iets positiefs brengt. Het moet aan het einde van de rit meer opleveren dan dat het kost. Dat principe geldt niet alleen voor alle technologische ontwikkelingen, maar ook voor veranderingen in een klas. Een kleine groep (innovators & early adaptors) is bereid om het avontuur aan te gaan, maar de groep wordt pas groter wanneer de succesverhalen komen.

De horizon
Wil je verder komen dan de achtertuin? Ga in gesprek met de betrokkenen (leerlingen en docenten) en bepaal met hen de visie (waarom ga je op reis?). De visie is het kompas.

Volgende halte: deskundigheid…