maandag 5 januari 2015

De Deskundige Docent


Kennisnet vat het als volgt samen. "Om ict op een effectieve manier in te zetten, is deskundigheid onmisbaar. Leraren moeten over voldoende ict-vaardigheden beschikken om deze op een juiste manier in te kunnen zetten." Binnen deskundigheid zijn verschillende onderdelen onderscheiden: inhoud, techniek en didactiek.

Inhoudelijke deskundigheid
Een docent is deskundig op het gebied van zijn of haar vak. Dit is een aanname, maar een aan zekerheid grenzende aanname. De vraag is wel of docenten deskundig zijn om de vakinhoud anders uit te dragen dan via de conventionele, folio werkvormen. En in het verlengde daarvan: zijn docenten zelf bekwaam in de 21st century skills?

Technische deskundigheid
Met het laatste bedoel ik niet de vraag of docenten voldoende onderlegd zijn om met draden en snoeren aan de gang te gaan en zelf een digitale leeromgeving creĆ«ren. Dat is voorbehouden aan een selecte groep enthousiastelingen met affiniteit voor technische ontwikkelingen. Voor docenten zou het beoordelen van technologische noviteiten op bruikbaarheid voldoende moeten zijn, maar voelen docenten zich voldoende eigenaar van het onderwijsproces? Hebben zij invloed op of zeggenschap over vernieuwingen binnen hun school?

Didactische deskundigheid
Voortvloeiend uit de vorige vragen: bekwaam in 21st century skills en eigenaarschap kom ik op de 'core business' van docenten: leerlingen laten leren. Ik noem het expliciet zo, want 'les geven' of 'onderwijzen' krijgt pas betekenis wanneer leerlingen leren. Voor docenten is het de uitdaging om de juiste wijze te vinden, de juiste didactische strategie. Het is niet verrassend om te stellen dat wanneer je een didactische strategie kiest en rekening houdt met het belang om aan te sluiten bij de belevingswereld van de leerling (Marzano), dan kun je er niet omheen dat ICT een rol moet hebben. Leerlingen (of jonge mensen in het algemeen) groeien op in wereld die bol staat van technologie (kennismaatschappij), anders dan hoe docenten zijn opgegroeid (industriĆ«le maatschappij). Dit heeft invloed op de mindset van docenten ten aanzien van technologie in vergelijking met die van leerlingen. Zijn docenten zich hier voldoende van bewust? Weten zij hoe leerlingen denken over ICT in het onderwijs (vgl. motivatietheorie van  Deci en Chandler)?

De docent die deskundig is binnen 'Leren & ICT' is dit op drie terreinen: inhoud, techniek en didactiek. Daarnaast beheert hij of zij de vaardigheden die van belang zij voor de leerlingen om te kunnen functioneren in de kennismaatschappij (21st century skills). Om de leerlingen met ICT op de juiste manier te kunnen bedienen is de keuze van de juiste toepassingen in relatie met de inhoud van belang... In het volgende blog een praktische handreiking hiervoor.